Pas skandalit në Shtëpinë e Bardhë, amerikanët mund të ndalojnë mbështetjen e tyre ushtarake për Ukrainën. Çfarë është në rrezik – nga mbrojtja kundër raketave balistike deri te dronët e vëzhgimit.
“Obama ju dha çarçafë, unë ju dërgova Javelin”, i tha Donald Trump presidentit ukrainas Volodymyr Zelenskyj në Zyrën Ovale. Në fakt, ishte Trump ai që për herë të parë lejoi dërgimin e armëve vdekjeprurëse në Ukrainë. Raketa kundërtank Javelin luajti një rol të rëndësishëm në ditët e para të pushtimit, duke shkatërruar kolonat ruse.
Pas debatit para kamerave, ndihmat ushtarake shumëvjeçare për Ukrainën mund të marrin fund papritur. Deri tani nuk dihet nëse amerikanët planifikojnë t’i ndërpresin ato. Sipas një raporti të Wall Street Journal, ukrainasit mund të vazhdojnë të luftojnë me intensitetin aktual vetëm deri në mesin e vitit, nëse mbështetja amerikane vazhdon. Pas kësaj, furnizimet do të mbarojnë.
Donald Trump mund t’i ndalonte ato edhe menjëherë, të paktën në teori, por kjo do të kërkonte përpjekje të mëdha politike. Për më tepër, administrata Biden i ka lënë trashëgimi një ndihmë ushtarake prej 3.8 miliardë dollarësh, e cila duhet të dërgohet drejtpërdrejt nga rezervat e Pentagonit në Ukrainë. Trump mund ta bllokojë këtë dërgesë. Përveç kësaj, Ukraina ka marrëveshje me industrinë amerikane të armatimeve që zgjasin deri vitin e ardhshëm.
Probleme në tokë, kaos në ajër
Shtetet e Bashkuara janë larg mbështetësi më i rëndësishëm i Kievit. Deri tani, 64 miliardë euro ndihma ushtarake nga Uashingtoni kanë mbërritur në Ukrainë. Gjermania është e dyta në listë me pothuajse 13 miliardë euro. Edhe pse vendet europiane kanë rritur prodhimin e armatimeve pas fillimit të luftës, ato mund të kompensojnë vetëm një pjesë të ndihmës amerikane.
Sektori ku Europa mund të mbulojë më mirë mungesën amerikane është municioni për artileri. Vitin e kaluar, ukrainasit ishin gati të mbeteshin pa municione pa ndihmën amerikane. Tani, europianët dhe vetë ukrainasit mund të prodhojnë sasi të mjaftueshme. BE planifikon të prodhojë dy milionë predha këtë vit, ndërsa Ukraina afërsisht po aq. Për krahasim, amerikanët kanë dërguar që nga fillimi i luftës tre milionë copë municione.
Por pa SHBA, Ukraina do të humbiste një avantazh vendimtar. Aktualisht, ukrainasit po e kompensojnë mungesën e personelit në front me një kombinim të artilerisë, minave dhe dronëve, duke ngadalësuar përparimin rus.
Situata në ajër do të ishte shumë më problematike. Në mbrojtjen kundër raketave balistike, sistemet Patriot amerikane janë pothuajse të pazëvendësueshme. Pa to, jo vetëm qytetet ukrainase do të mbroheshin më keq nga sulmet ajrore, por edhe objektet ushtarake. Kjo do t’u lejonte rusëve të godisnin sistemet e mbrojtjes ajrore që përdoren për të penguar dronët dhe raketat e lundrimit, duke krijuar boshllëqe të tjera në mbrojtje.
Të verbër pas frontit?
Edhe në fushën e vëzhgimit të fushëbetejës, ndihma amerikane është e pazëvendësueshme, shpjegon eksperti ushtarak Franz-Stefan Gady. Dronët amerikanë patrullojnë shpesh mbi Detin e Zi dhe Evropën Veriore, duke i siguruar Ukrainës informacion kyç për lëvizjet e trupave ruse. Gjithashtu, satelitët amerikanë ofrojnë imazhe me rezolucion të lartë të pozicioneve dhe lëvizjeve të armikut.
Këto të dhëna ishin jetike në fillim të pushtimit, por ukrainasit dhe europianët kanë bërë përparime edhe në këtë sektor. Një pjesë e madhe e vëzhgimit tani realizohet me dronë. Megjithatë, një problem i madh do të ishte nëse shërbimi satelitor Starlink i Elon Musk do të ndalonte funksionimin, pasi ai siguron shpesh lidhjen e internetit për dronët ukrainas.
Sa mund të mbijetojë Ukraina pa SHBA?
Ekspertët janë të ndarë për këtë pyetje. Edhe Rusia po mbetet pa burime dhe arsenali i saj nuk është i pafund. Ndërsa Ukrainës i mungon kryesisht personeli, rusëve po u mbarojnë mjetet e blinduara.
Ndërprerja e mbështetjes amerikane do të ishte një disavantazh i rëndësishëm për Ukrainën, por kjo nuk do të nënkuptonte domosdoshmërisht një fitore ruse. Lufta mund të zvarritet për një kohë të gjatë, me një çmim të lartë për të dyja palët.
